Header image

Lezing ‘De scholtenboeren en het Winterswijkse landschap’

LINTELO - Wim Scholtz verzorgt op dinsdag 21 februari een lezing over de scholtenboeren en het Winterswijkse landschap.Hij doet dit op uitnodiging van Oudheidkundige Werkgemeenschap ADW (Aalten - Dinxperlo - Wisch).

De aanvang is om 19.45 uur bij het Kulturhus in Lintelo. Toegang is gratis.

Het begrip “scholte” stamt diep uit de Middeleeuwen en was ooit wijd verbreid. De scholten vormden de verbindende schakel tussen grondbezitters (adel, kloosters) en de horige boeren. De scholten – overigens zelf ook horig – zorgden ervoor dat de belasting binnen kwam en in sommige gevallen waren ze ook verantwoordelijk voor de rechtspraak.

Moeilijk aan het begrip scholten is, dat het door de eeuwen heen sterk van inhoud veranderde. Toen in de Franse Tijd de adel en geestelijkheid bijna al hun macht verloren, slaagden de scholten er in via langdurige gerechtelijke procedures dit machtsvacuüm op te vullen. Dat gebeurde alleen in een oostelijk randje van Nederland, te weten in een stukje Twente en het gebied Winterswijk-Aalten. De negentiende eeuw werd de glanstijd van de scholten in dit beperkte gebied.

Door de oostelijke buurtschappen van Winterswijk rijdend ziet men hun statige huizen, in sterk contrast met de vaak nog authentieke pachtboerderijen. Men ziet ook, hoe de scholten het landschap hebben beïnvloed. Dit gebeurde vooral door de markenverdeling, rond 1850, toen grote stukken “veld” aan de scholten toekwamen. Zo veel, dat men niet beter wist dan het in te planten, wat de huidige bosrijkdom verklaart. En het verklaart ook het bestaan van de ongestoord voortmeanderende beken in hun diep uitgeslepen dalen.

De macht van de scholten is voorbij en het verschijnsel is bijna uitgestorven. Illustratief voor deze neergang is, dat momenteel rond Winterswijk vier scholtenboerderijen leegstaan. De grote omvang en voor huidige begrippen onpraktische indeling maakt hergebruik tot een ernstig probleem.



Ander nieuws