Wat is de toekomst van de kerken in de regio?

ULFT - Het is zondagmorgen, kwart voor tien. Riet en Gerard Kamphuis uit Silvolde komen op deze stralende oktoberdag in hun auto naar de kerk in Ulft. Terwijl de kerkklokken beginnen te luiden, zoeken ze voor de kerk een parkeerplekje. 'Als je hem hier mooi in de zon zet, is-ie straks lekker warm als we uit de kerk komen', zegt Riet tegen haar man.

Riet en Gerard zijn opgegroeid met het katholieke geloof. Ze komen allebei uit Twente, maar verhuisden zo'n 50 jaar geleden naar het Achterhoekse Silvolde omdat Gerard daar een baan kon krijgen.

Sinds die tijd hebben ze de Twentse kerken achter zich gelaten en hebben ze de Sint-Mauritiuskerk in Silvolde in hun hart gesloten. 'We hadden daar onze taken, zongen bij het koor', vertelt Gerard. 'En we hebben daar allerlei feestelijkheden gevierd', vult Riet aan. 'De meiden zijn er getrouwd, we hebben er ons vijfentwintig-, veertig- en vijftigjarig jubileum gevierd.'

Nieuws sloeg in als bom
Maar in de kerk uit Silvolde kunnen ze niet meer terecht. Het gebouw gaat waarschijnlijk binnen nu en een paar maanden op slot. Het is één van de elf kerken uit de voormalige Verrijzenis Parochie in de gemeente Oude IJsselstreek. In 2013 kwam het kerkbestuur met de mededeling dat er gereorganiseerd moest worden en dat niet alle kerken open konden blijven.

(tekst gaat verder onder de foto)

'De betrokkenheid nam af', zegt diaken Cor Peters. 'Mensen vierden veel minder in gemeenschap en ook het misbruikschandaal was in die tijd nadrukkelijk aanwezig.'

Volgens Peters sloeg het nieuws in als een bom. 'Er was heel veel emotie en dat begrijp ik ook. De kerken zijn de afgelopen 100 jaar in de regio opgebouwd.'

'Kerk had veel voller moeten zijn'
Maar vier jaar later is er meer begrip voor de drastische maatregelen, vertelt Peters. Uiteindelijk bleven drie kerken over, waaronder de Petrus en Pauluskerk in Ulft. Riet en Gerard Kamphuis rijden praktisch elke zondag naar Ulft om hun geloof te vieren.

Reportage over Riet en Gerard Kamphuis (tekst gaat verder onder de reportage):

'Soms kijk ik wel eens om me heen en dan denk ik, waar zijn alle mensen die eerder in Silvolde in de kerk zaten', vraagt Gerard Kamphuis zich af. Hij mist veel gezichten. 'De kerk had veel voller moeten zijn'.

Peters beaamt dat. 'We missen inderdaad gezichten. We hebben er geen onderzoek naar gedaan, maar ik denk dat sommigen een punt hebben gezet achter het vieren van het geloof in de kerk, toen hun eigen kerk aan de eredienst onttrokken werd.'

'Ik respecteer ieders keuze hoor', vult mevrouw Kamphuis aan, 'maar ik ga naar een kerk om een viering bij te wonen. En in welk gebouw dat nou is, dat maakt niet uit. Dat kan overal'.

Kerkgebouwen afstoten
Inmiddels zijn twee kerken verkocht. In de voormalige Laurentiuskerk in Varsseveld zit nu een dierenkliniek en de Antoniuskerk in Ulft is in particuliere handen. Daarnaast willen veel dorpen het kerkgebouw toch graag behouden voor hun dorp. Ze proberen zich te verenigen om zo het gebouw te kunnen kopen.

Varsselder-Veldhunten heeft daarin de primeur. Afgelopen dinsdag zat Toon van de Wetering, voorzitter van de Vereniging Kerkgebouw Varsselder-Veldhunten, bij de notaris. De vereniging heeft het gebouw gekocht.

'We willen geen gat in ons dorp. De kerk is beeldbepalend en dat moet hij ook blijven.' Maar wat doe je met zo'n gebouw? 'Dat weten we nog niet. We gaan nu eerst kijken hoe we het financieel allemaal gaan redden en daarna gaan we met het dorp praten over de invulling. 

Bekijk de reportage over de aankoop van de kerk in Varsselder-Veldhunten (tekst gaat verder onder de reportage):

Nog meer kerksluitingen?
Voor de kerken in Breedenbroek en Azewijn is nog geen nieuwe invulling gevonden. 'Het is ook lastig. Je moet maar net iets bedenken dat in een gebouw past. Wie ziet er toekomst in?', zegt Peters. 'Maar we hebben nog even de tijd. En als we echt niets kunnen vinden, dan rest misschien wel sloop. Het is echt het allerlaatste middel, maar het zou een optie kunnen zijn.'

Daarnaast blijft het de vraag of deze reorganisatie voldoende is. 'Ik vrees het ergste', zegt Riet Kamphuis. 'Als ik nu zo om me heen kijk, dan denk ik dat het niet lang duurt voor er opnieuw kerken moeten sluiten. Ik denk dat we uiteindelijk naar Doetinchem moeten.' 'Als het zo erg wordt...', mijmert haar man, 'nee, ik denk dat het voorlopig nog zo blijft.'

Diaken Peters kan niet beloven dat er geen kerken meer dichtgaan. 'Dat hangt heel erg van de komende jaren af. Het ligt eraan hoeveel mensen er naar de kerk blijven komen. Ik zou geen ja of nee kunnen zeggen op de vraag of er nog meer kerken dicht moeten.'