Header image

Aalten toont Jodenredder in Duitse dienst’.

AALTEN - In Markt 12 Euregionaal Museum voor de Vrijheid in Aalten is van 18 februari 2012 t/m 1 juli 2012 de nederlandstalige tentoonstelling ‘Calmeyer in den Niederlanden, Jodenredder in Duitse dienst’ te zien.

In een kleine, maar indringende expositie wordt de handelswijze belicht van de Duitser Hans Georg Calmeyer (1903-1972) ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Tijdens zijn functie als hoofd Entscheidungsstelle registreerde hij vele joodse burgers als ariër, waardoor ze niet op transport gesteld werden. Het woord ‘Calmeyeren’ werd voor de joden symbool voor redding vanuit onverwachte hoek. De discussie zal blijven bestaan of Calmeyer nu een mensenredder of dader was. Maar om één besef kan men niet heen: wat Calmeyer deed om mensenlevens te redden, getuigt zeker van moed, aangezien hij werkzaam was in Duitse dienst. Het zal zeker opnieuw tot nadenken stemmen over de smalle grens tussen ‘’goed’ en ‘fout’.

De heldere en overzichtelijke expositie is beslist de moeite waard om te bezoeken. De opzet dwingt de bezoeker ook zelf om na te denken over de mogelijke eigen keuzes in vergelijkbare situaties. Een insteek die direct aansluit bij de missie van het euregionale museum Markt 12 in Aalten. Op een interactieve manier en via educatieve routes worden er de verhalen verteld van de gemeenschap en de keuzes die er werden of moesten worden gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Hans Calmeyer met zijn zoontje Michael Foto: Historisch Centrum Overijssel Zwolle. Aanvullende informatie Calmeyer was advocaat te Osnabrück en werd via de Wehrmacht in 1940 in Nederland gelegerd. De militaire dienst maakte hem ongelukkig waardoor hij koos voor de functie hoofd Entscheidungsstelle in Den Haag. Op grond van de Verordening 6/41 moest worden bepaald wie Joods was en wie niet. Joods zijn betekende transport naar kamp Westerbork en van daaruit naar vernietigingskampen als Auschwitz en Dachau. Calmeyer zorgde voor de redding van vele levens van Joden door hen als ‘ariër’ te bestempelen. Bij zijn werkzaamheden had Calmeyer hulp van een illegaal netwerk, waartoe ook Nederlanders behoorden. Mogelijk zijn er op deze manier circa 3500 tot 7000 Joden gered. Zelf vond hij na de oorlog dat hij te weinig mensen had geholpen. Dat schuldgevoel bleef hem tot aan zijn dood in 1972 achtervolgen. Omdat vooral aandacht uit gaat naar Oskar Schindler en nauwelijks naar dit verhaal, heeft de Duitse historicus Dr. Joachim Castan een tentoonstelling gemaakt over Hans Calmeyer. Niet om van hem een held te maken, noch omwille van het begrip goed of fout. Maar om Calmeyer te plaatsen in de historische context van zijn tijd. Wat waren de dilemma’s waarvoor men stond. Welke keuzes kon en wilde men maken.Het zijn juist die vragen die ook voor de missie van Markt 12 Museum in Aalten zo belangrijk zijn. In beeld, tekst en foto’s leren we vanuit de optiek van Hans Calmeyer de situatie in Nederland in ’40-‘45 kennen en volgen zijn handelswijze van het Jodenvraagstuk. De tentoonstelling bevat ook een aantal portretten van mensen die dankzij Calmeyer zijn gered. Het belang van Calmeyer’s beslissingen ten gunste van de Joden staat in schril contrast met de ijver waarin anderen vanuit hun taakopvatting meewerkten aan de transporten. Nederland kent het hoogste aantal op transport gestelde Joden van Europa. Ook dat aspect zet aan tot het nuanceren van onze kijk op het verleden. Naast Calmeyer wordt ook aandacht besteed aan het illegale netwerk van Calmeyer, met mensen zoals de advocaat Benno Stokvis. Curator: Joachim Castan – Osnabrück, documentairemaker en auteur geschiedenisboeken. Deze tentoonstelling van het Erich Maria Remarque Friedenszentrum Osnabrück is mogelijk Gemaakt door Stadt Osnabrück en subsidie van Euregio (Gronau) www.deutschlandnederland.eu Interreg. en was hiervoor ondermeer te zien in Osnabrück en in het Historisch Museum Zwolle. Markt 12 Museum / Aaltense Musea, Markt 14 - 7121 CS Aalten Openingstijden: oktober t/m april: Dinsdag t/m vrijdag 10.00 – 17.00 uur. Zaterdag en zondag 14.00 – 17.00 uur. Mei t/m september: Dinsdag t/m zaterdag 10.00 – 17.00 uur Zondag 14.00 – 17.00 uur. Maandag gesloten. Wijzigingen voorbehouden Zie voor de meest recente informatie: www.aaltensemusea.nl



Ander nieuws